Η κρίση που αντιμετωπίζει η χώρα μας σε οικονομικό, κοινωνικό και πολίτικο επίπεδο αναδεικνύει κίνδυνους αλλά και ευκαιρίες. Για τους κινδύνους έχουν ήδη ειπωθεί πάρα πολλά, σε βαθμό που διαμορφώνεται ατμόσφαιρα απαισιοδοξίας και ανασφάλειας, ψυχολογία «εθνικής κατάθλιψης».
Η αλλαγή ψυχολογίας της κοινωνίας, αλλά και της αγοράς, είναι ο θεμέλιος λίθος για την έξοδο από την κρίση. Είναι, λοιπόν, κρίσιμο να αναζητηθούν οι ευκαιρίες που μπορούν να οδηγήσουν σε ανάκαμψη της αγοράς και στην επακόλουθη ανάπτυξη της οικονομίας.
Η δημόσια ακίνητη περιουσία αποτελεί μια τεράστια, σε μέγεθος και σε σημασία, ευκαιρία για το κράτος να αντιμετωπίσει τη σημερινή οικονομική συγκυρία. Στο πλαίσιο της συνολικής πρότασης, που διατύπωσε ο Αντώνης Σαμαράς, τον Ιούλιο του 2010 (το λεγόμενο «Ζάππειο 1»), συμπεριλήφθηκε ως κεντρικός πυλώνας η επιτακτική ανάγκη αξιοποίησης της ακίνητης περιουσίας του κράτους.
Μια διαδικασία που περιλαμβάνει συγκεκριμένα βήματα:
- Πρώτο βήμα η πραγματική αποτίμηση της περιουσίας του δημοσίου. Αποτίμηση που θα περιλαμβάνει διαδικασίες κατεπείγοντος, αντίστοιχες των ολυμπιακών αγώνων, ως προς το ξεκαθάρισμα του νομικού και ιδιοκτησιακού καθεστώτος των δημόσιων εκτάσεων, καθώς και των χρήσεων γης. Λαμβάνοντας υπόψη, μάλιστα, ότι το κράτος έχει το προνόμιο να δημιουργεί υπεραξίες μέσω διοικητικών αποφάσεων (π.χ. αύξηση συντελεστή δόμησης).
- Δεύτερο βήμα αποτελεί η αξιοποίηση εργαλείων όπως οι συμπράξεις δημοσίου-ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ), τα αυτοχρηματοδοτούμενα έργα, οι συμβάσεις παραχώρησης για κινητοποίηση του αδρανούς ενεργητικού της οικονομίας, με μοναδικό στόχο την αξιοποίηση των εισροών για την εξυπηρέτηση (τόκους) και μείωση του δημόσιου χρέους. Μέσω αυτών θα προκύψουν φορολογικά έσοδα και ασφαλιστικές εισφορές, τόσο από τα έργα ανάπτυξης και τη διαχείριση τους όσο και τη λειτουργία τους, ενώ δύναται και η προείσπραξη-τιτλοποίηση μελλοντικών εσόδων ή κερδών.
- Επίσης είναι δυνατή η δημιουργία εταιρικών σχημάτων διαχείρισης ακινήτων, με παράλληλη εισαγωγή στο χρηματιστήριο, προκειμένου να αποφέρουν έσοδα από την πώληση μετοχών, (σε μειοψηφικό ποσοστό), καθώς και η έκδοση ομολογιών με εγγύηση των ακινήτων, που περιλαμβάνονται στην περιουσία του εταιρικού σχήματος, για προείσπραξη μελλοντικών εσόδων, ως διαδικασία προχρηματοδότησης (bridge financing).
Η διαδικασία αξιοποίησης της περιουσίας του δημοσίου προσκρούει όμως και σε περιορισμούς, που δε σχετίζονται με νομικές ή οικονομικές διαδικασίες.
Η διάχυτη καχυποψία της κοινής γνώμης λόγω της απαξίωσης του πολιτικού προσωπικού και η εμπεδωμένη άποψη ότι κάθε δημόσιος διαγωνισμός που κινεί η πολιτεία εμπεριέχει παράνομο πλουτισμό πολιτικών προσώπων και εξυπηρέτηση ιδιωτικών συμφερόντων, απαιτεί τη διασφάλιση της απόλυτης διαφάνειας.
Ταυτόχρονα, πρέπει να ληφθεί υπόψη η χρονική διάσταση του όλου εγχειρήματος, ούτως ώστε να μην υπάρξει είτε αίσθηση «ξεπουλήματος» -που επηρεάζει την αποδοχή εκ μέρους της κοινωνίας, των διαδικασιών αξιοποίησης- είτε κατάρρευση της αγοράς ακινήτων, λόγω της υπερπροσφοράς επενδυτικών ευκαιριών σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Είναι προφανές ότι η χρηστή και διαφανής αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του δημοσίου αποτελεί μια διαδικασία-πρόκληση για την ελληνική πολιτική τάξη, που δύναται να επιδράσει πολλαπλασιαστικά στην ελληνική κοινωνία και οικονομία:
- Να διαμορφώσει την απαρχή της αλλαγής του παραγωγικού μοντέλου της πατρίδας μας, μέσω της κατεύθυνσης επενδύσεων στην ακίνητη περιουσία του δημοσίου, σε τομείς και κλάδους που προσφέρουν εξωστρέφεια και προστιθέμενη αξία.
- Να οικοδομήσει μια νέα σχέση μεταξύ κράτους και αγοράς, μακριά από το κρατικοδίαιτο μοντέλο επιχειρηματικότητας που εξέθρεψε η μεταπολίτευση.
- Να αποτελέσει μια ευκαιρία, ιδίως για την Νέα Δημοκρατία, που αποδίδει κομβικό ρόλο στην αξιοποίηση της δημόσιας ακίνητης περιουσίας, ώστε να καταδείξει τη δυνατότητα του πολιτικού προσωπικού της να διαχειριστεί πετυχημένα ένα τέτοιου μεγέθους εγχείρημα, εν μέσω κρίσης, οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής.
Εν κατακλείδι, η πετυχημένη διαχείριση της δημόσιας ακίνητης περιουσίας θα αποτελέσει μια εκ των βασικότερων τομών που χρειάζεται η χώρα για την «επανεκκίνησή» της από το σημερινό τέλμα στο οποίο βρίσκεται.
* Ο Αλέξανδρος Αρβανιτάκης είναι πολιτικός επιστήμων-διεθνολόγος
Πηγή : www.ppol.gr