Από : Το Βήμα, 4/01/09
Για να μην ξεχνιομάστε τι συνέβη στις ελληνοαμερικάνικες σχέσεις το 2008 σας επισυνάπτουμε ρεπορτάζ της εφημερίδας "ΤΟ ΒΗΜΑ" που αποδεικνύει ότι το "ΟΧΙ" στο Βουκουρέστι, η άρνηση της Αθήνας να μην ταχθεί ξεκάθαρα υπέρ του Σχεδίου Ανάν, η "διπλωματία των αγωγών" και των εξοπλιστικών προγραμμάτων, ενόχλησε την Ουάσιγκτον και προέβει σε αντίποινα.
ΣΚΟΠΙΑΝΟ, Κυπριακό, αγωγοί και σχέσεις με τη Ρωσία, Αφγανιστάν, Κοσσυφοπέδιο, Σούδα, διαπραγματεύσεις για τη βίζα... Η ατζέντα των ελληνοαμερικανικών σχέσεων κατά το 2008 υπήρξε μακρά και ιδιαίτερα βεβαρημένη. Αυτό, βέβαια, δεν ήταν κάτι καινούργιο. Τα σύννεφα στις σχέσεις της κυβέρνησης Καραμανλή με την απερχόμενη προεδρία Μπους είχαν φανεί από πολύ νωρίς, ήδη από το 2004. Τότε, η απόφαση της Αθήνας να μην ταχθεί ξεκάθαρα υπέρ του Σχεδίου Αναν για το Κυπριακό και η συνακόλουθη απόρριψή του από το 76% των Ελληνοκυπρίων ενόχλησαν έντονα την αμερικανική κυβέρνηση. Η πρώτη... πληρωμή του γραμματίου ήρθε τον Νοέμβριο του ίδιου έτους. Αμέσως μετά την επανεκλογή του Τζορτζ Μπους στην αμερικανική προεδρία, η Ουάσιγκτον προχώρησε στην αναγνώριση των Σκοπίων με το όνομα «Δημοκρατία της Μακεδονίας». Επειτα από περίπου τρία χρόνια που έμοιαζαν με την «ηρεμία πριν από την καταιγίδα», η κατάσταση χειροτέρευσε τη χρονιά που φεύγει. Οι διαπραγματεύσεις για το όνομα της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας (πΓΔΜ) «πήραν φωτιά» λόγω της σπουδής της αμερικανικής κυβέρνησης να ενταχθούν τα Σκόπια στο ΝΑΤΟ, με οποιαδήποτε συμφωνία. Κατά βάθος όμως δεν ήταν η μάχη για το όνομα που οδήγησε στην ψύχρανση των ελληνοαμερικανικών σχέσεων. Ήταν η προσέγγιση της Ελλάδος με τη Ρωσία, κυρίως στον ενεργειακό τομέα, αλλά και στα εξοπλιστικά προγράμματα, που ξεχείλισε το ποτήρι για την Ουάσιγκτον.
Το ύφος των αμερικανών διπλωματών στην Αθήνα και το περιεχόμενο των διαμαρτυριών τους δεν άφηναν καμία αμφιβολία για τον εκνευρισμό της κυβέρνησης Μπους, η οποία δεν μπορούσε προφανώς να διανοηθεί ότι η μικρή Ελλάδα παρενοχλούσε τον αμερικανικό αετό. Χαρακτηριστικό του κλίματος που επικρατούσε στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις, εξαιτίας της προσέγγισης της Αθήνας με τη Μόσχα, είναι ότι αμερικανοί διπλωμάτες στις κατ΄ ιδίαν συζητήσεις τους με δημοσιογράφους δεν παρέλειπαν να υπογραμμίζουν με ειρωνικό ύφος ότι ο πρόεδρος (τότε) της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν ονόμαζε την πΓΔΜ «Μακεδονία» ενώπιον του πρωθυπουργού κ. Κ.Καραμανλή και κυρίως ότι η Ρωσία τίποτε ως τώρα δεν έχει προσφέρει στα λεγόμενα εθνικά θέματα της Ελλάδας.
Η «διπλωματία των αγωγών» υπήρξε κεντρική πολιτική επιλογή του έλληνα Πρωθυπουργού. Η Αθήνα αναγνώρισε ότι δεν μπορούσε να αγνοήσει τον ρωσικό παράγοντα λόγω των αυξανόμενων ενεργειακών αναγκών της χώρας. Ο αγωγός πετρελαίου Μπουργκάς- Αλεξανδρούπολης, αλλά και η συμφωνία για τον αγωγό φυσικού αερίου South Stream ανησύχησαν την Ουάσιγκτον. Οι Αμερικανοί, για τα δικά τους συμφέροντα, υποστηρίζουν ότι δεν πρέπει να συνεχιστεί η ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης (άρα και της Ελλάδας). Θεωρούν ότι πρέπει να πριμοδοτηθεί η κατασκευή του Νabucco που θα μεταφέρει φυσικό αέριο από τις χώρες της Κεντρικής Ασίας. Η παρουσία μάλιστα του υπουργού Ενέργειας Σάμιουελ Μπόντμαν στα εγκαίνια του αγωγού ΤGΙ, που μεταφέρει φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν στην Ιταλία μέσω Τουρκίας και Ελλάδα, έδειξε τις αμερικανικές προτιμήσεις.
Το γεγονός ότι κατά τη διακυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας ο κ. Κ. Καραμανλής διάβηκε τρεις φορές το κατώφλι του Κρεμλίνου, ενώ ο πρώην πρόεδρος και νυν πρωθυπουργός της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν ήρθε στην Ελλάδα τρεις φορές (δύο στην Αθήνα και μία στη Χαλκιδική), είχε συμβολική σημασία. Μάλιστα, ο κ. Καραμανλής δεν δίστασε να ανακοινώσει λίγες ώρες μετά την επεισοδιακή σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι όπου η Ελλάδα δεν συναίνεσε στην πρόσκληση ένταξης προς τα Σκόπια, ότι θα επισκεφθεί τη Μόσχα για να ολοκληρωθούν οι συζητήσεις για τον South Stream. Και η επικύρωση της συμφωνίας από την ελληνική Βουλή έγινε όταν οι ΗΠΑ έπνεαν μένεα κατά της Ρωσίας για τον πόλεμο με τη Γεωργία.
Αναμφίβολα, ωστόσο, η σύγκρουση αποτυπώθηκε επάνω στη σκακιέρα του Σκοπιανού. Η αναγνώριση της γειτονικής χώρας με το συνταγματικό της όνομα, αλλά και η εμμονή της κυβέρνησης Μπους να ανταμείβει χώρες που την υποστήριξαν, έστω συμβολικά, στο Ιράκ ή στο Αφγανιστάν, έδειξαν ότι η Ουάσιγκτον δύσκολα θα ήταν αμερόληπτος συνομιλητής στο θέμα αυτό. Η διεύρυνση του ΝΑΤΟ με την Αλβανία, την Κροατία και τα Σκόπια έφθασε κάποια στιγμή να είναι περισσότερο θέμα πρεστίζ παρά ουσίας για την αμερικανική κυβέρνηση. Πληροφορίες αναφέρουν ότι και η πρεσβεία των ΗΠΑ στην Αθήνα υποτίμησε την αποφασιστικότητα της κυβέρνησης Καραμανλή να εμποδίσει την ένταξη της πΓΔΜ αν δεν λυθεί το θέμα.
Το θέμα της ονομασίας των Σκοπίων διασυνδέθηκε τόσο με το θέμα του Κοσσυφοπεδίου όσο και με το Αφγανιστάν. Η Κοντολίζα Ράις φέρεται να συζήτησε επανειλημμένως με την κυρία Ντόρα Μπακογιάννη το θέμα αυτό. Η Αθήνα τήρησε ισορροπημένη στάση, αναγνωρίζοντας μεν τη διαμόρφωση μιας νέας πραγματικότητας στην περιοχή, επισημαίνοντας δε ότι τα εθνικά της συμφέροντα δεν της επιτρέπουν να κινηθεί βιαστικά. Εξάλλου, η αναγνώριση του Κοσσυφοπεδίου θα ενοχλούσε βαθύτατα και τη Μόσχα.
Η περίπτωση του Αφγανιστάν κρίνεται πιο περίπλοκη. Τα αιτήματα τόσο των Αμερικανών όσο και του ΝΑΤΟ για εμπλοκή ελληνικών δυνάμεων εκτός της Καμπούλ ήταν πάγια και επίμονη. Η ελληνική κυβέρνηση, διά στόματος κυρίως του υπουργού Αμυνας κ. Ευ.Μεϊμαράκη , αρνήθηκε τόσο την αποστολή νέων στρατευμάτων όσο και την άρση των εθνικών περιορισμών προκειμένου η ελληνική δύναμη να βγει εκτός Καμπούλ. Με την εκλογή του Μπαράκ Ομπάμα θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι η Ουάσιγκτον θα επανέλθει. Κορυφαίος έλληνας πρέσβης έχει μάλιστα εδώ και αρκετό καιρό καταθέσει στο υπουργείο Εξωτερικών συγκεκριμένη εισήγηση για αναβάθμιση της παρουσίας της χώρας στο Αφγανιστάν. Στην παρούσα ρευστή εσωτερική πολιτική συγκυρία όμως, αυτές απευθύνονται μάλλον εις «ώτα μη ακουόντων». Τα εξοπλιστικά προγράμματα δεν θα μπορούσαν να λείπουν από την ατζέντα των ελληνοαμερικανικών σχέσεων. Η αγορά 450 τεθωρακισμένων αρμάτων μάχης από τη Ρωσία, συνολικού ύψους 1,2 δισ. ευρώ, ήταν μια κίνηση γεωστρατηγικής σημασίας για την ελληνική κυβέρνηση, η πρώτη τέτοιου είδους κίνηση από κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ. Την ίδια ώρα, η Ουάσιγκτον πιέζει τόσο για την αγορά νέων υπερσύγχρονων και πανάκριβων οπλικών συστημάτων όσο και για την αναβάθμιση των παλαιοτέρων αμερικανικής ή άλλης κατασκευής, θέλοντας να διατηρήσει την ηγεμονία της στους ελληνικούς στρατιωτικούς εξοπλισμούς. Παράλληλα, υπενθυμίζει ότι εκκρεμεί η ενεργοποίηση της απόφασης του ΚΥΣΕΑ (αρχές του 2008) που αφορά την προμήθεια αμερικανικών πυρομαχικών για τα γερμανικά άρματα μάχης Λέοπαρντ, για την οποία θεωρεί ότι δεν πρέπει να γίνει διαγωνισμός.
Επίσης, θεωρεί μάλλον υποχρέωση της Ελλάδας τη δαπάνη εθνικών κονδυλίων για περιπολίες ελληνικών φρεγατών στη Μεσόγειο, στη θαλάσσια περιοχή της Σομαλίας, ακόμη και στον Περσικό Κόλπο για την αντιμετώπιση της διεθνούς τρομοκρατίας, χωρίς ποτέ να λαμβάνει υπόψη (π.χ. παρέχοντας κάποια ανταλλάγματα) τα ποσά που δαπανώνται από τον ελληνικό προϋπολογισμό για τις λεγόμενες διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας, οι περισσότερες εκ των οποίων συμπίπτουν με τα αμερικανικά συμφέροντα. Πέρασαν ίσως ανεπιστρεπτί οι αμερικανικές ευχαριστίες για την ελληνική συμμετοχή στις ούτω καλούμενες «αποστολές επιβολής της ειρήνης». Στον πρώτο πόλεμο του Κόλπου η Ελλάδα εξαργύρωσε τη συμμετοχή μιας φρεγάτας με τεθωρακισμένα οχήματα ή με μεταχειρισμένα αντιτορπιλικά.
http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=32&artid=249092&dt=04/01/2009