Του ΘΑΝΑΣΗ ΗΛΙΟΔΡΟΜΙΤΗ
Από : ΗΜΕΡΗΣΙΑ
Στα μέσα Οκτωβρίου θα ξεκινήσει η διάθεση του πετρελαίου θέρμανσης και, σύμφωνα με όλες με τις ενδείξεις, θα πωλείται γύρω στα 40% ακριβότερα από την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Η αύξηση αυτή οφείλεται κυρίως στην άνοδο των διεθνών τιμών και κατά ένα μέρος στην αύξηση του ΦΠΑ από το 19% που ήταν πέρσι στο 23% φέτος.
Πέρσι η χειμερινή αγορά είχε ανοίξει στις 15 Οκτωβρίου με μέση τιμή γύρω στα 57 λεπτά το λίτρο. Με βάση τις τιμές που ισχύουν σήμερα στην αγορά, οι οποίες μπορεί και να διαφοροποιηθούν στον ένα μήνα που απομένει μέχρι τις 15 Οκτωβρίου- και χωρίς καμία αλλαγή στον ΕΦΚ- η μέση τιμή ανοίγματος φέτος θα κυμανθεί γύρω στα 80 λεπτά το λίτρο. Η ποσοστιαία διαφορά κυμαίνεται περίπου στο 40%, που σημαίνει ότι το πρώτο γέμισμα μίας δεξαμενής χωρητικότητας 2.000 λίτρων, θα κοστίσει φέτος 1.600 ευρώ, έναντι 1.140 ευρώ πέρσι. Η διαφορά σε αυτή την περίπτωση φθάνει τα 460 ευρώ.
Στις αρχές Ιανουαρίου πέρσι, με βάση επίσημα στοιχεία του υπουργείου Οικονομίας, η μέση τιμή του πετρελαίου θέρμανσης ήταν 57,8 ευρώ το λίτρο.
Σύμφωνα με τα σενάρια για εξίσωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης, που «έπαιξαν» στο τραπέζι του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης, μία τέτοια αλλαγή θα εκτόξευε στις αρχές του 2011 την τιμή στα 1,25-1,30 ευρώ, τιμή που θα ήταν 60% υψηλότερη από την τιμή ανοίγματος στα μέσα Οκτωβρίου.
Οι στρεβλώσεις της ελληνικής αγοράς καυσίμων αναδείχθηκαν για άλλη μια φορά με εντυπωσιακό τρόπο στις αρχές αυτής της εβδομάδας. Αφορμή για τη νέα αναταραχή ήταν η επιβολή ανώτατης λιανικής τιμής (πλαφόν) σε όλους τους τύπους καυσίμων από τα υπουργεία Οικονομίας, Περιβάλλοντος και Οικονομικών, που τελικά αποδείχθηκε ότι μάλλον ήταν μια βεβιασμένη κίνηση, καθώς η επαπειλούμενη απεργία των βυτιοφόρων δεν έγινε ποτέ.
Τελικά, μετά δυόμισι ημέρες, η απόφαση για το πλαφόν ανακλήθηκε, αλλά οι καταναλωτές για άλλη μια φορά ένιωσαν απροστάτευτοι, καθώς οι στρεβλώσεις που γενούν τις κρίσεις, προκαλούν τεχνητές ελλείψεις και ευνοούν τα κερδοσκοπικά παιχνίδια, και πάλι δεν αγγίχτηκαν. Από την άλλη, το τοπίο που έχει διαμορφωθεί τους τελευταίους μήνες στην αγορά καυσίμων, σε ό,τι αφορά τις τιμές, σε τίποτε δεν θυμίζει την περσινή περίοδο. Οι επανειλημμένες αυξήσεις του ειδικού φόρου κατανάλωσης και του ΦΠΑ έχουν εκτοξεύσει τις τιμές σε τέτοια επίπεδα, που έχουν καταστήσει την Ελλάδα την ακριβότερη χώρα στην ΕΕ-27. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής:
* Η μέση τιμή της αμόλυβδης στις 6 Σεπτεμβρίου έφτανε στην Ελλάδα τα 1,482 ευρώ το λίτρο. Η τιμή αυτή είναι η υψηλότερη στην ΕΕ-27. Στις αρχές του 2010, δηλαδή πριν αρχίσει η αύξηση των φόρων, η Ελλάδα κατείχε την 20ή θέση στο σχετικό πίνακα, ενώ σήμερα έχει αναρριχηθεί στην 1η.
* Μόνο σε τρεις ακόμη χώρες η μέση τιμή ξεπερνά τα 1,4 ευρώ, την Ολλανδία, τη Φινλανδία και τη Δανία, οι οποίες βεβαίως περιλαμβάνονται στην «ελίτ» των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το βιοτικό τους επίπεδο είναι πολύ υψηλότερο από αυτό της Ελλάδας.
* Το τελευταίο εννεάμηνο η μέση τιμή της αμόλυβδης στην Ελλάδα αυξήθηκε κατά 37,7%, ποσοστό - ρεκόρ στην ΕΕ-27, που οφείλεται κυρίως στην αύξηση των φόρων. Την ίδια περίοδο η μέση αύξηση στην ΕΕ-27 ήταν 7,8% και στην Ευρωζώνη 6,7%.
* Στις αρχές του χρόνου η μέση τιμή του ίδιου καυσίμου ήταν χαμηλότερη 12,6% από την αντίστοιχη τιμή της ΕΕ-27% και 14,6% από αυτή της Ευρωζώνης. Σήμερα, η εικόνα έχει αντιστραφεί πλήρως, καθώς η ελληνική μέση τιμή είναι υψηλότερη κατά 11,7% από της ΕΕ-27 και 10,2% από της Ευρωζώνης.
Παραπλήσια είναι η εικόνα και σε ό,τι αφορά το πετρέλαιο κίνησης, η οποία -ας μη ξεχνάμε- σε λίγους μήνες θα είναι η εικόνα του πετρελαίου θέρμανσης. Σε σχέση με τις αρχές του 2010, η μέση τιμή στις αρχές Σεπτεμβρίου είχε σημειώσει αύξηση 29,7%, που είναι η υψηλότερη στην Ε.Ε., και έφτασε τα 1,291 ευρώ το λίτρο. Η τιμή αυτή είναι η δεύτερη υψηλότερη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, υπολείπεται μόνο της Μεγάλης Βρετανίας. Στις αρχές του 2010 η Ελλάδα κατείχε την 17η θέση στο σχετικό πίνακα.
Οι φόροι έφτασαν ήδη να αντιπροσωπεύουν ένα ποσοστό γύρω στο 65% της λιανικής τιμής των καυσίμων. Στην αμόλυβδη βενζίνη κατά μέσο όρο από το ενάμισι ευρώ της λιανικής περίπου το ένα ευρώ αντιστοιχεί σε φόρους και δασμούς, ενώ στο μισό ευρώ που απομένει περιλαμβάνονται η τιμή της πρώτης ύλης και τα περιθώρια κέρδους της διανεμητικής αλυσίδας (διυλιστήρια, εταιρείες εμπορίας, πρατήρια).
Το πολύ μεγάλο μερίδιο των φόρων κάνει ιδιαίτερα δύσκολη κάθε προσπάθεια αποκλιμάκωσης των τιμών, καθώς ακόμη και αν περιοριστούν τα περιθώρια κέρδους, το τελικό όφελος για τον καταναλωτή ουσιαστικά κατά μέσο όρο δεν μπορεί να ξεπεράσει τα 2-3 λεπτά, ιδιαίτερα στα μεγάλα αστικά κέντρα, όπου ο ανταγωνισμός λειτουργεί σχετικά καλύτερα.
Στρεβλώσεις
Όμως, η αντιμετώπιση των στρεβλώσεων (διαφάνεια στη διαμόρφωση των τιμών σε όλα τα στάδια, έλεγχος και των άλλων κρίκων πλην των «συνήθων υπόπτων» βενζινοπωλών, αναγραφή των κρυφών εκπτώσεων στα τιμολόγια, μπάσιμο στο παιχνίδι του ανταγωνισμού και των εισαγόμενων καυσίμων, αντιμετώπιση της «καρτελοποίησης» σε μη ανταγωνιστικές περιοχές όπως είναι τα νησιά, εξασφάλιση ουσιαστικής πρόσβασης των βενζινοπωλών στα διυλιστήρια κ.λπ.) μπορεί να μειώσει δραστικά τον αριθμό των πρατηρίων που σήμερα πωλούν σε ιδιαίτερα υψηλές τιμές, πάνω από 1,60 ή ακόμη και 1,70 ευρώ, την αμόλυβδη βενζίνη. Σε αυτή την περίπτωση το όφελος των καταναλωτών θα είναι πολύ ουσιαστικό και κατά τόπους μπορεί να φτάσει μέχρι και τα 10 ή 15 λεπτά ανά λίτρο βενζίνης.
* Η μέση τιμή της αμόλυβδης στις 6 Σεπτεμβρίου έφτανε στην Ελλάδα τα 1,482 ευρώ το λίτρο. Η τιμή αυτή είναι η υψηλότερη στην ΕΕ-27.
* Το τελευταίο εννεάμηνο η μέση τιμή της αμόλυβδης στην Ελλάδα αυξήθηκε κατά 37,7%, ποσοστό-ρεκόρ στην ΕΕ-27, που οφείλεται κυρίως στην αύξηση των φόρων.
* Πέρσι το πετρέλαιο θέρμανσης είχε αρχίσει να πωλείται στις 15 Οκτωβρίου με μέση τιμή γύρω στα 57 λεπτά το λίτρο.
* Με βάση τις τιμές που ισχύουν σήμερα στην αγορά, οι οποίες μπορεί και να διαφοροποιηθούν στον ένα μήνα που απομένει μέχρι τις 15 Οκτωβρίου -και χωρίς καμία αλλαγή στον ΕΦΚ- η μέση τιμή ανοίγματος φέτος θα κυμανθεί γύρω στα 80 λεπτά το λίτρο.
* Η χώρα μας είναι η ακριβότερη χώρα της Ε.Ε. σε ό,τι αφορά την αμόλυβδη βενζίνη και δεύτερη ακριβότερη σε ό,τι αφορά το πετρέλαιο κίνησης.