Σε πολλά επώνυμα προϊόντα πολυεθνικών ομίλων η ελληνική αγορά παραμένει ακριβότερη από άλλες ευρωπαϊκές αγορές. Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποίησε η γενική γραμματεία Εμπορίου του υπουργείου Ανάπτυξης στην Ελλάδα αλλά και στη Γερμανία, τη Μ. Βρετανία, τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ισπανία και τη Βουλγαρία σε 70 προϊόντα, εκ των οποίων τα 50 είναι επώνυμα καταναλωτικά προϊόντα πολυεθνικών ομίλων. Από την έρευνα προκύπτει ότι στην Ελλάδα είναι πολύ υψηλότερες τιμές των δημητριακών, των απορρυπαντικών, των ειδών ατομικής υγιεινής και των αναψυκτικών. Αντίθετα είναι ιδιαίτερα ανταγωνιστικές οι τιμές των νωπών προϊόντων, παρ' όλο που στην Ελλάδα καταγράφονται υψηλότερες οι τιμές παραγωγού. Στην προκειμένη περίπτωση τα προϊόντα που πωλούνται στην Ελλάδα ακριβότερα απ΄ ό,τι σ΄άλλες ευρωπαϊκές χώρες έχουν ήδη βρεθεί «στο μικροσκόπιο» των υπηρεσιών του υπουργείου για τα περαιτέρω.
Πάντως είναι γεγονός ότι ένας από τους λόγους της ακρίβειας που σαρώνει την αγορά είναι η υψηλή φορολογία, κι όπως τονίστηκε χαρακτηριστικά αν αφαιρεθεί ο ΦΠΑ το μέσο καλάθι του έλληνα καταναλωτή σε σχέση με αυτό των υπολοίπων καταναλωτών στις συγκεκριμένες χώρες είναι φθηνότερο.
Αναφερόμενα τα στελέχη του υπουργείου στο γεγονός ότι οι τιμές παραμένουν σε σχετικά υψηλά επίπεδα είπαν πως εκτός της υψηλής φορολογίας, οι τιμές επιβαρύνονται από την αύξηση των διεθνών τιμών στις χρηματιστηριακές πρώτες ύλες (πετρέλαιο, ζάχαρη, κακάο, κ.λπ.), στις εγχώριες αυξήσεις των τιμών παραγωγού, στην ανελαστική ζήτηση σε ότι αφορά στα τρόφιμα, στο μεταφορικό κόστος αλλά και στο μισθολογικό κόστος στον τομέα των υπηρεσιών. Όπως είπε πολύ χαρακτηριστικά ανώτερο στέλεχος του υπουργείου «όπου έχουμε αποκλιμάκωση μισθολογικού κόστους έχουμε αποκλιμάκωση τιμών».
Έτσι ιδιαίτερη αναφορά έγινε και στο κόστος στέγασης και στο μεταφορικό κόστος το οποίο επιβαρύνει τις τιμές. Σύμφωνα με το ίδιο στέλεχος στην στέγαση και στις μεταφορές οι ανατιμήσεις οφείλονται αποκλειστικά στην ραγδαία αύξηση των τιμών των καυσίμων (θέρμανσης και κίνησης αντιστοίχως).
Τόσο οι διεθνείς τιμές όσο και η αύξηση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στο πετρέλαιο θέρμανσης (αυξήθηκε από 2 σε 6 λεπτά ανά λίτρο από 15 Οκτωβρίου) οδήγησαν τις λιανικές τιμές σε υψηλότερα επίπεδα παρ΄ ότι υπάρχει σημαντικός περιορισμός των περιθωρίων κέρδους των πρατηρίων και των εταιρειών εμπορίας (κυμαίνεται σταθερά κάτω από τα 10 λεπτά ανά λίτρο, μειωμένο κατά περίπου 20%).
Αξίζει να σημειωθεί πως στη στέγαση (σύμφωνα με τη μελέτη της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος που συντάχθηκε τον Οκτώβριο του 2011) τα ενοίκια, τόσο κατοικίας όσο και εμπορικής χρήσης, παρουσιάζουν ραγδαία μείωση, καθώς τα περισσότερα συμβόλαια επαναδιαπραγματεύονται οδηγώντας σε μείωση τον ενοικίων η οποία εκτιμάται ότι είναι μεγαλύτερη από 15%. Αυτή η μείωση δεν αποτυπώνεται στο Γ.Δ.Τ.Κ. (με συντελεστή στάθμιση ενοικίων 3,41%). Αυτό συμβαίνει πιθανώς λόγω του γεγονότος ότι τα αναφερόμενα ενοίκια είναι υποεκτιμημένα σε σύγκριση με τα πραγματικά σε μεγάλο βαθμό (20-40%).
Αλλά τo 10% -15% του συνολικού κόστους του τελικού προϊόντος, αντιπροσωπεύει κατά μέσο όρο το κόστος της εφοδιαστικής αλυσίδας. Αιτίες είναι το δραματικό κόστος μεταφοράς στη νησιωτική Ελλάδα, η αύξηση του ΕΦΚ στα καύσιμα, η απουσία εναλλακτικού τρόπου μεταφορών όπως το τρένο. Κι αποτέλεσμα αυτού είναι η μεταφορά προϊόντων από τον Πειραιά στο Ηράκλειο της Κρήτης να κοστίζει τα ίδια λεφτά με τη μεταφορά τους από τον Πειραιά στην Ολλανδία.
Και το υπουργείο Ανάπτυξης βρίσκεται σε συζητήσεις με το υπουργείο Μεταφορών και Υγείας για αλλαγή του κανονιστικού πλαισίου, όπου εντοπίζονται στρεβλώσεις.
Προτείνεται λοιπόν:
- η δημιουργία ή η ανάπτυξη κατάλληλων υποδομών στην ελληνική επικράτεια (π.χ. αποθηκευτικοί χώροι, εξοπλισμός, συστήματα ΤΠΕ, ζώνες ελεύθερου εμπορίου)
- η απόκτηση της κατάλληλης οργάνωσης και επιχειρησιακής ετοιμότητας εκ μέρους των επιχειρήσεων, ώστε να είναι σε θέση να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του εγχειρήματος
- η ώθηση των επιχειρήσεων, που δραστηριοποιούνται ή σκοπεύουν να δραστηριοποιηθούν στο εξωτερικό, να δημιουργήσουν αποθηκευτικά κέντρα στη Βόρεια Ελλάδα, προκειμένου οι εγκαταστάσεις αυτές να έχουν το ρόλο logistics hubs των Βαλκανίων, με αποτέλεσμα να αυξηθεί το διαμετακομιστικό εμπόριο και να ενισχυθεί ο χαρακτήρας της Ελλάδας ως σημείο τροφοδοσίας των βασικότερων πλησιέστερων Βαλκανικών χωρών
- να συνδυαστούν οι προτεινόμενες ενέργειες με τους καθορισμένους ευρωπαϊκούς διαδρόμους μεταφορών και ιδιαίτερα με εκείνους που εμπλέκονται ως κόμβοι στο ελληνικό έδαφος
Ειδικότερα τονίζεται πως είναι ανάγκη:
- η άρση των διαφορών μεταξύ Φ.Δ.Χ. και Φ.Ι.Χ., π.χ. μικτά φορτία και συνδυαστικές μεταφορές και για τα Φ.Ι.Χ. (απαιτείται μελέτη κόστους για τη σκοπιμότητα μίας τέτοιας κίνησης). Σήμερα υπάρχουν 1.100.000 Φ.Ι.Χ. και 38.000 Δ.Χ.
- η αλλαγή προδιαγραφών κτιρίων (αποθηκών κ.ά.) - συντελεστή όγκου (Πολεοδομία)
- η απλοποίηση εμπορικών συναλλαγών με την εφαρμογή του e-invoicing, τη στιγμή που στην Ελλάδα διακινούνται ετησίως περίπου 40 εκατομμύρια τιμολόγια το χρόνο (η εξοικονόμηση κόστους ετησίως μπορεί να ανέλθει σε 1,5 δις €)
- η επανεξέταση των προϋποθέσεων αδειοδότησης και άρση των πολλών περιορισμών αναφορικά με τους χώρους αποθηκών (π.χ. περιβαλλοντικές μελέτες, αρχαιολογία, πυροσβεστική, Υπ. Υγείας κ.ά.)
- η θέσπιση κυλιόμενου ωραρίου των οδηγών (όχι άδειες μόνο Κυριακή και Δευτέρα)
- η κατάργηση θεσμικών περιορισμών στην ανάπτυξη των logistics
- η άρση απαγόρευσης συνδυαστικών μεταφορών νωπών με άλλα προϊόντα
- η μείωση γραφειοκρατίας τελωνείων (electronic & simplified procedures), τυποποίησης ροής, απλοποίησης διαδικασιών τους, λειτουργίας τους σε συνεχή βάση (24ωρη λειτουργία όλο το έτος), μείωσης του μεγάλου κόστους εκτελωνισμού σε bonded περιοχές (€40 αντί για €7, που υπάρχει στην Ε.Ε.)
- η κατάργηση του έμμεσου κόστους από φορολογικές παραβάσεις (π.χ. διαχωρισμός εύφλεκτων ειδών από απλά προϊόντα με aerosol cans, νόμος σχετικά με το συνολικό βάρος του οχήματος που προβλέπει ότι πρέπει να είναι μικρότερο από το βάρος που είναι από μόνο του το όχημα χωρίς το ωφέλιμο φορτίο κ.ά).
Το Βημα
Πάντως είναι γεγονός ότι ένας από τους λόγους της ακρίβειας που σαρώνει την αγορά είναι η υψηλή φορολογία, κι όπως τονίστηκε χαρακτηριστικά αν αφαιρεθεί ο ΦΠΑ το μέσο καλάθι του έλληνα καταναλωτή σε σχέση με αυτό των υπολοίπων καταναλωτών στις συγκεκριμένες χώρες είναι φθηνότερο.
Αναφερόμενα τα στελέχη του υπουργείου στο γεγονός ότι οι τιμές παραμένουν σε σχετικά υψηλά επίπεδα είπαν πως εκτός της υψηλής φορολογίας, οι τιμές επιβαρύνονται από την αύξηση των διεθνών τιμών στις χρηματιστηριακές πρώτες ύλες (πετρέλαιο, ζάχαρη, κακάο, κ.λπ.), στις εγχώριες αυξήσεις των τιμών παραγωγού, στην ανελαστική ζήτηση σε ότι αφορά στα τρόφιμα, στο μεταφορικό κόστος αλλά και στο μισθολογικό κόστος στον τομέα των υπηρεσιών. Όπως είπε πολύ χαρακτηριστικά ανώτερο στέλεχος του υπουργείου «όπου έχουμε αποκλιμάκωση μισθολογικού κόστους έχουμε αποκλιμάκωση τιμών».
Έτσι ιδιαίτερη αναφορά έγινε και στο κόστος στέγασης και στο μεταφορικό κόστος το οποίο επιβαρύνει τις τιμές. Σύμφωνα με το ίδιο στέλεχος στην στέγαση και στις μεταφορές οι ανατιμήσεις οφείλονται αποκλειστικά στην ραγδαία αύξηση των τιμών των καυσίμων (θέρμανσης και κίνησης αντιστοίχως).
Τόσο οι διεθνείς τιμές όσο και η αύξηση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στο πετρέλαιο θέρμανσης (αυξήθηκε από 2 σε 6 λεπτά ανά λίτρο από 15 Οκτωβρίου) οδήγησαν τις λιανικές τιμές σε υψηλότερα επίπεδα παρ΄ ότι υπάρχει σημαντικός περιορισμός των περιθωρίων κέρδους των πρατηρίων και των εταιρειών εμπορίας (κυμαίνεται σταθερά κάτω από τα 10 λεπτά ανά λίτρο, μειωμένο κατά περίπου 20%).
Αξίζει να σημειωθεί πως στη στέγαση (σύμφωνα με τη μελέτη της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος που συντάχθηκε τον Οκτώβριο του 2011) τα ενοίκια, τόσο κατοικίας όσο και εμπορικής χρήσης, παρουσιάζουν ραγδαία μείωση, καθώς τα περισσότερα συμβόλαια επαναδιαπραγματεύονται οδηγώντας σε μείωση τον ενοικίων η οποία εκτιμάται ότι είναι μεγαλύτερη από 15%. Αυτή η μείωση δεν αποτυπώνεται στο Γ.Δ.Τ.Κ. (με συντελεστή στάθμιση ενοικίων 3,41%). Αυτό συμβαίνει πιθανώς λόγω του γεγονότος ότι τα αναφερόμενα ενοίκια είναι υποεκτιμημένα σε σύγκριση με τα πραγματικά σε μεγάλο βαθμό (20-40%).
Αλλά τo 10% -15% του συνολικού κόστους του τελικού προϊόντος, αντιπροσωπεύει κατά μέσο όρο το κόστος της εφοδιαστικής αλυσίδας. Αιτίες είναι το δραματικό κόστος μεταφοράς στη νησιωτική Ελλάδα, η αύξηση του ΕΦΚ στα καύσιμα, η απουσία εναλλακτικού τρόπου μεταφορών όπως το τρένο. Κι αποτέλεσμα αυτού είναι η μεταφορά προϊόντων από τον Πειραιά στο Ηράκλειο της Κρήτης να κοστίζει τα ίδια λεφτά με τη μεταφορά τους από τον Πειραιά στην Ολλανδία.
Και το υπουργείο Ανάπτυξης βρίσκεται σε συζητήσεις με το υπουργείο Μεταφορών και Υγείας για αλλαγή του κανονιστικού πλαισίου, όπου εντοπίζονται στρεβλώσεις.
Προτείνεται λοιπόν:
- η δημιουργία ή η ανάπτυξη κατάλληλων υποδομών στην ελληνική επικράτεια (π.χ. αποθηκευτικοί χώροι, εξοπλισμός, συστήματα ΤΠΕ, ζώνες ελεύθερου εμπορίου)
- η απόκτηση της κατάλληλης οργάνωσης και επιχειρησιακής ετοιμότητας εκ μέρους των επιχειρήσεων, ώστε να είναι σε θέση να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του εγχειρήματος
- η ώθηση των επιχειρήσεων, που δραστηριοποιούνται ή σκοπεύουν να δραστηριοποιηθούν στο εξωτερικό, να δημιουργήσουν αποθηκευτικά κέντρα στη Βόρεια Ελλάδα, προκειμένου οι εγκαταστάσεις αυτές να έχουν το ρόλο logistics hubs των Βαλκανίων, με αποτέλεσμα να αυξηθεί το διαμετακομιστικό εμπόριο και να ενισχυθεί ο χαρακτήρας της Ελλάδας ως σημείο τροφοδοσίας των βασικότερων πλησιέστερων Βαλκανικών χωρών
- να συνδυαστούν οι προτεινόμενες ενέργειες με τους καθορισμένους ευρωπαϊκούς διαδρόμους μεταφορών και ιδιαίτερα με εκείνους που εμπλέκονται ως κόμβοι στο ελληνικό έδαφος
Ειδικότερα τονίζεται πως είναι ανάγκη:
- η άρση των διαφορών μεταξύ Φ.Δ.Χ. και Φ.Ι.Χ., π.χ. μικτά φορτία και συνδυαστικές μεταφορές και για τα Φ.Ι.Χ. (απαιτείται μελέτη κόστους για τη σκοπιμότητα μίας τέτοιας κίνησης). Σήμερα υπάρχουν 1.100.000 Φ.Ι.Χ. και 38.000 Δ.Χ.
- η αλλαγή προδιαγραφών κτιρίων (αποθηκών κ.ά.) - συντελεστή όγκου (Πολεοδομία)
- η απλοποίηση εμπορικών συναλλαγών με την εφαρμογή του e-invoicing, τη στιγμή που στην Ελλάδα διακινούνται ετησίως περίπου 40 εκατομμύρια τιμολόγια το χρόνο (η εξοικονόμηση κόστους ετησίως μπορεί να ανέλθει σε 1,5 δις €)
- η επανεξέταση των προϋποθέσεων αδειοδότησης και άρση των πολλών περιορισμών αναφορικά με τους χώρους αποθηκών (π.χ. περιβαλλοντικές μελέτες, αρχαιολογία, πυροσβεστική, Υπ. Υγείας κ.ά.)
- η θέσπιση κυλιόμενου ωραρίου των οδηγών (όχι άδειες μόνο Κυριακή και Δευτέρα)
- η κατάργηση θεσμικών περιορισμών στην ανάπτυξη των logistics
- η άρση απαγόρευσης συνδυαστικών μεταφορών νωπών με άλλα προϊόντα
- η μείωση γραφειοκρατίας τελωνείων (electronic & simplified procedures), τυποποίησης ροής, απλοποίησης διαδικασιών τους, λειτουργίας τους σε συνεχή βάση (24ωρη λειτουργία όλο το έτος), μείωσης του μεγάλου κόστους εκτελωνισμού σε bonded περιοχές (€40 αντί για €7, που υπάρχει στην Ε.Ε.)
- η κατάργηση του έμμεσου κόστους από φορολογικές παραβάσεις (π.χ. διαχωρισμός εύφλεκτων ειδών από απλά προϊόντα με aerosol cans, νόμος σχετικά με το συνολικό βάρος του οχήματος που προβλέπει ότι πρέπει να είναι μικρότερο από το βάρος που είναι από μόνο του το όχημα χωρίς το ωφέλιμο φορτίο κ.ά).
Το Βημα