Του Γ. Κύρτσου
Η Ευρωπαϊκή Ένωση προσπαθεί να διαμορφώσει, σε συνθήκες κρίσης, έναν μηχανισμό για την στήριξη των προβληματικών χωρών της Ευρωζώνης που έχουν μετατραπεί σε εύκολα θύματα των διεθνών κερδοσκόπων.
Η Ελλάδα, η Ιρλανδία, η Πορτογαλία, η Ισπανία και η Ιταλία συνδυάζουν μεγάλα δημοσιονομικά ελλείμματα με εξαιρετικά υψηλό ή δυναμικά αυξανόμενο δημόσιο χρέος και αρκετά σημαντικά προβλήματα σε ότι αφορά την διεθνή ανταγωνιστικότητα. Από τις χώρες που αναφέραμε η Ελλάδα είναι η μόνη η οποία κατάφερε να εγκλωβιστεί σε ένα πρόγραμμα «εξυγίανσης» υπό την εποπτεία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Λάθος ή επιλογή;
Από το ξεκίνημα της δύσκολης διαπραγμάτευσης μεταξύ της κυβέρνησης Παπανδρέου και της Ευρωπαϊκής Ένωσης η χώρα μας προέβαλε αξιοπερίεργα επιχειρήματα. Έβαλε μόνη της στο διαπραγματευτικό πλαίσιο την προσφυγή στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, κάτι που μέχρι τότε εθεωρείτο αδιανόητο για χώρες της Ευρωζώνης και προκαλούσε την ιδιαίτερα αρνητική αντίδραση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Ο πρωθυπουργός κ. Παπανδρέου και αρκετά κυβερνητικά στελέχη άρχισαν να παρουσιάζουν την προσφυγή στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο σαν την καλύτερη δυνατή λύση εφόσον κατά την άποψή τους τα επιτόκια δανεισμού που πρόσφερε, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, η Ευρωπαϊκή Ένωση ήσαν υψηλότερα. Ο πρόεδρος της ΝΔ κ. Σαμαράς προειδοποίησε έγκαιρα πως σε αυτές τις περιπτώσεις δεν παίζει τόσο ρόλο το προσωρινό κόστος του δανεισμού όσο η μεσομακροπρόθεσμη δέσμευση της οικονομικής πολιτικής σε λάθος κατεύθυνση.
Σε αυτή την βάσιμη επιχειρηματολογία οι κυβερνητικοί παράγοντες απάντησαν με την θεωρία της μετάλλαξης του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου σε οργανισμό με... κοινωνική ευαισθησία ενώ στην συνέχεια οι ίδιοι παράγοντες υποστήριζαν μαζί με τον πρωθυπουργό πως η προσφυγή στον μηχανισμό δεν συνεπάγεται και προσφυγή στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Τώρα πλέον γνωρίζουμε ότι καλούμαστε να εφαρμόσουμε ισοπεδωτικά και σε πολλές περιπτώσεις αντιπαραγωγικά μέτρα οικονομικής και δημοσιονομικής εξυγίανσης με βάση τους γνωστούς κανόνες του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Πληροφορούμαστε ταυτόχρονα πως βρίσκεται σε εξέλιξη ένα μεγάλης κλίμακας σχέδιο καθαρά ευρωπαϊκής υποστήριξης των χωρών της Ευρωζώνης που έχουν μετατραπεί σε στόχους των κερδοσκόπων. Θα καταλήξουμε λοιπόν να είμαστε η μόνη χώρα-μέλος τη Ευρωζώνης που θα εφαρμόσει το πρόγραμμα του ΔΝΤ με ότι αυτό συνεπάγεται. Μεγαλύτερη ύφεση, μεγαλύτερη ανεργία, μεγαλύτερη κοινωνική αναταραχή, μεγαλύτερη πολιτική αστάθεια σε μια κρίσιμη για την Ελλάδα περίοδο.
Το κρίσιμο ερώτημα είναι εάν η κυβέρνηση έκανε ένα σοβαρό λάθος εκτίμησης το οποίο θα επιχειρήσει στην συνέχεια να διορθώσει ή αποτελείται από ατλαντιστές που θέλουν να βάλουν τέλος στην στρατηγική του ευρωπαϊσμού που εφαρμόζουμε τα τελευταία 35 χρόνια. Κατά την άποψή μου έχουμε να κάνουμε με ατλαντιστές και όχι με παραπλανημένους ευρωπαϊστές.
Τα περί μονόδρομου
Η κυβερνητική ηγεσία αντιμέτωπη με την κριτική των στελεχών της αντιπολίτευσης αλλά και πολλών εκπροσώπων του ΠΑΣΟΚ, υποστηρίζει ότι δεν υπήρχε άλλη επιλογή και πως η Ελλάδα έπρεπε να δεχθεί την κηδεμονία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Η επιχειρηματολογία που προβάλλεται είναι βάσιμη δεν είναι όμως πλήρης.
Ο κ. Παπανδρέου και οι συνεργάτες του δεν διεκδίκησαν μια καθρά ευρωπαϊκή λύση στο ελληνικό πρόβλημα σαν αυτή που θα διεκδικούσαν στην θέση του ο Κώστας Σημίτης και ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης.
Επινόησαν τον κίνδυνο της άμεσης χρεοκοπίας για να παραιτηθούν κάθε διαπραγματευτικής προσπάθειας. Εάν πίστευαν στην ευρωπαϊκή αποστολή τους θα έκαναν ότι μπορούσαν στην διάρκεια του τελευταίου εξαμήνου για να εξασφαλίσουν μια πρόσθετη χρηματοδότηση της τάξης των 15 δισ ευρώ που θα τους εξασφάλιζε τα χρονικά περιθώρια για την αναζήτηση μιας καθαρά ευρωπαϊκής λύσης. Αντί γι' αυτό προτίμησαν να κάνουν προκλητικές σπατάλες -μοίρασαν επιδόματα στους μη προνομιούχους, παρήγγειλαν πανάκριβα και άχρηστα γερμανικά υποβρύχια, αύξησαν θεαματικά τις δαπάνες του ΕΣΥ και των ταμείων σε σχέση με το 2009- που μας έφεραν στο σημερινό αδιέξοδο. Παράλληλα απέφυγαν να δανειστούν όταν τα spreads ήταν σε λογικά επίπεδα παρά το γεγονός ότι υπήρχε υπερπροσφορά κεφαλαίων για τα ομόλογα του ελληνικού δημοσίου.
Με τον τρόπο που κινήθηκαν κατάφεραν να συμπέσει χρονικά η στάση πληρωμών του ελληνικού δημοσίου με τις εκλογές στο γερμανικό κρατίδιο της Βορείας Ρηνανίας-Βεστφαλίας και να μετατρέψουν το οικονομικό, δημοσιονομικό μας πρόβλημα σε θέμα προς συζήτηση στην γερμανική πολιτική ζωή και τα ΜΜΕ. Κατασκευάστηκε έτσι μια δικαιολογία για την αποδοχή εξωφρενικά σκληρών μέτρων προκειμένου να... πληρωθούν οι μισθοί και οι συντάξεις του Μαΐου.
Τώρα είμαστε αντιμέτωποι με μια εξαιρετικά δυσάρεστη οικονομική και κοινωνική προοπτική ενώ οι περισσότεροι αναλυτές θεωρούν ότι η παράδοση της Ελλάδας στο ΔΝΤ προετοιμάζει μία ελεγχόμενη χρεοκοπία που μπορεί να γίνει πράξη το 2011 αφού πρώτα εξασφαλιστούν τα συμφέροντα των πιστωτριών τραπεζών και πάει και αυτός ο λογαριασμός στους Έλληνες και Ευρωπαίους φορολογούμενους.