Η ραγδαία οικονομική και κοινωνική αποσύνθεση της χώρας, πρωτόγνωρη τουλάχιστον για τα μεταπολιτευτικά δεδομένα, είναι το «έργο» που αφήνει πίσω της η διετής διακυβέρνηση από το ΠΑΣΟΚ. Δεν υπάρχει τομέας της εγχώριας οικονομίας που να μη γνωρίζει βαθιά κρίση (λιανικό εμπόριο, κατασκευές, τουρισμός, βιομηχανία, χρηματοπιστωτικός τομέας κ.ά.), ενώ δεκάδες χιλιάδες άτομα προστίθενται στις λίστες της ανεργίας κάθε μήνα. Η φτώχεια ακουμπά όλο και μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού και, όπως συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις, οι δείκτες της εγκληματικότητας βρίσκονται στο «κόκκινο».
Την ίδια στιγμή όχι μόνο δεν φαίνεται να υπάρχει κάποιο φως στο τούνελ αλλά η κατάσταση αναμένεται να επιδεινωθεί περαιτέρω τους προσεχείς μήνες. Με τις νέες περικοπές μισθών, συντάξεων και επιδομάτων και την άνευ προηγουμένου φοροεπιδρομή, θα μειωθεί περαιτέρω το ήδη συρρικνωμένο εισόδημα των νοικοκυριών ενώ χιλιάδες νέα λουκέτα αναμένονται στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις οδηγώντας την ανεργία σε πρωτοφανή ύψη.
Τα πεπραγμένα της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ στο χώρο της οικονομίας, στα δύο χρόνια που βρίσκεται στην εξουσία, επιχειρούμε να παρουσιάσουμε στη συνέχεια στηριζόμενοι στα επίσημα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής και της Τραπέζης της Ελλάδος.
ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ
1. ΑΕΠ
2009: -2,0%
2010: -4,5%
Α΄ εξάμηνο 2011: -7,7%
2. Ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου
2009: -11,2%
2010: -16,5%
Α’ εξάμηνο 2011: – 19,4%
3. Ιδιωτική κατανάλωση
2009: -2,2%
2010: -4,5%
Α΄ εξάμηνο 2011: – 7,0%
Σε ελεύθερη πτώση ΑΕΠ, επενδύσεις, κατανάλωση
Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν σημειώνει ελεύθερη πτώση από το 2010 και μετά, απόρροια της οικονομικής πολιτικής που ακολουθείται. Το 2011, το ΑΕΠ αναμένεται να σημειώσει πτώση-ρεκόρ που πιθανότατα θα ξεπεράσει το 6%, ενώ σε καθεστώς ύφεσης θα παραμείνει η οικονομία και το 2012. Συνολικά, την τριετία 2009-2011 η σωρευτική μείωση του ΑΕΠ θα υπερβεί το 12%, ενώ αν συνυπολογίσουμε και το 2012 θα προσεγγίσει, αν δεν υπερβεί, το 15%. Δηλαδή, μέσα σε λίγα, μόλις, χρόνια «χάθηκε» το 1/7 περίπου του προϊόντος που παρήγαγε η χώρα. Η δραστική μείωση της καταναλωτικής δαπάνης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και η καθίζηση των επενδύσεων έχουν οδηγήσει σε αυτήν την εφιαλτική εξέλιξη. Ειδικότερα, οι ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου καταγράφουν διψήφια ποσοστά μείωσης, τα οποία το δεύτερο τρίμηνο του 2011 υπερέβησαν το 20%, ενδεικτικό της επενδυτικής άπνοιας που επικρατεί.
ΛΙΑΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ
1. ΛΙΑΝΙΚΕΣ ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΣΥΝΟΛΟ (όγκος)
2009: – 9,3%
2010: – 6,9%
Α΄ εξάμηνο 2011: -11,7%
Α) Είδη διατροφής-ποτά-καπνός
2009: -6,1%
2010: -5,5%
Α΄ εξάμηνο 2011: -8,6%
Β) Ενδυση-υπόδηση
2009: 1,4%
2010: – 11,4%
Α΄ εξάμηνο 2011: – 19,7%
Γ) Επιπλα-ηλεκτρικά είδη-οικιακός εξοπλισμός
2009: -15,3%
2010: – 12,7%
Α΄ εξάμηνο 2011: – 20,1%
Δ) Επιβατικά αυτοκίνητα που κυκλοφόρησαν για πρώτη φορά στην Ελλάδα (καινούργια-μεταχειρισμένα)
2009: -17,4% (242.571 οχήματα)
2010: -37,2% (152.304 οχήματα)
Α΄ εξάμηνο 2011: -42%
Μεγαλύτερη και από 20% η μείωση ακόμη και στα είδη διατροφής
Από τους πρώτους τομείς που επηρέασε αρνητικά η οικονομική κρίση αρχικά και στη συνέχεια η αυστηρή δημοσιονομική πολιτική είναι οι αγορές που πραγματοποιούν τα νοικοκυριά. Οπως δείχνουν τα επίσημα στοιχεία, οι λιανικές πωλήσεις παρουσιάζουν ποσοστά μείωσης που υπερβαίνουν ακόμη και το 20%, ενώ δεν έχουν μείνει ανεπηρέαστες και οι αγορές στα είδη διατροφής! Αυτή η εξέλιξη έχει οδηγήσει στο κλείσιμο χιλιάδων μικρών και μεσαίων εμπορικών καταστημάτων, αυξάνοντας τον αριθμό των ανέργων (αυτοαπασχολούμενων και εμποροϋπαλλήλων). Σε ό,τι αφορά τις πωλήσεις αυτοκινήτων, το μέτρο της απόσυρσης δεν κατάφερε να δώσει ανάσα στην αγορά λόγω του δραστικού περιορισμού του διαθέσιμου εισοδήματος.
ΟΙΚΟΔΟΜΗ
1. Ιδιωτική οικοδομική δραστηριότητα (όγκος σε χιλιάδες κυβικά μέτρα)
2009: -26,5%
2010: -23,7%
2011: -29,5% (Ιανουάριος-Μάιος)
Γκρεμίστηκε από τα θεμέλια ο κατασκευαστικός τομέας
Η άλλοτε ατμομηχανή της ελληνικής οικονομίας σημειώνει ραγδαία καθίζηση από το 2006 και μετά, οδηγώντας στην ανεργία δεκάδες χιλιάδες εργαζομένους στο κύκλωμα της οικοδομής. Επιπλέον, τα πρόσφατα μέτρα της κυβέρνησης με το τέλος ακινήτων και η αναμενόμενη αύξηση των αντικειμενικών αξιών αναμένεται να βάλουν την ταφόπλακα στις αναπτυξιακές προοπτικές του κλάδου. Ο αριθμός των οικοδομικών αδειών που εκδόθηκαν το 2010 δεν ξεπέρασε τις 50.000, έναντι 56.205 το 2009 και 81.301 αδειών το 2006. Ακόμη, κάθε χρόνο οι οικοδομικές άδειες αντιστοιχούν σε όλο και μικρότερο οικοδομικό όγκο και επιφάνεια.
Παράλληλα, χιλιάδες νεόδμητα διαμερίσματα σε όλη τη χώρα μένουν αδιάθετα. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος οι αγοραπωλησίες ακινήτων που πραγματοποιήθηκαν μέσω τραπεζών από 148.124 το 2007 μειώθηκαν στο μισό το 2010 (74.134). Μάλιστα, το πρώτο τρίμηνο του 2011 πραγματοποιήθηκαν μόλις 12.718 συναλλαγές οικιστικών ακινήτων έναντι 24.380 το πρώτο τρίμηνο του 2010. Να σημειώσουμε ότι η πραγματική εικόνα είναι χειρότερη καθώς τα παραπάνω νούμερα αφορούν και συναλλαγές που σχετίζονται με επαναδιαπραγμάτευση υφιστάμενων δανείων, εγγραφή εξασφαλίσεων για μη στεγαστικά δάνεια, μεταφορά οφειλών κ.λπ.
ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ
1. Παραγωγή-μεταποίηση
2009: -11,2%
2010: – 5,0%
2011: -8,5% (Ιανουάριος-Ιούλιος)
Συνεχής πτώση
Ο περιορισμός της εσωτερικής ζήτησης έπληξε και τη βιομηχανική δραστηριότητα στη χώρα μας. Η παραγωγή στον κλάδο μεταποίησης παρουσιάζει συνεχή πτώση μετά το 2008, ενώ και η παραγωγή ηλεκτρισμού μετά τη σωρευτική μείωσή της κατά 13% τη διετία 2009-2010, παρουσιάζει νέα πτώση κατά 8,6% το επτάμηνο Ιανουαρίου-Ιουλίου του 2011.
ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ
1. Αφίξεις τουριστών
2009: -6,4%
2010: 0,6
2011: 13,1% (πρώτο τρίμηνο)
2. Ταξιδιωτικές εισπράξεις σε τιμές 2005
2009: -11,4%
2010: -12,2%
2011: 0% (πρώτο τρίμηνο)
Αντιφατική εικόνα
Ο μόνος κλάδος που παρουσιάζει θετικό πρόσημο είναι ο τουρισμός καθώς παρατηρείται σημαντική αύξηση των αφίξεων, κυρίως το 2011. Ομως δεν πηγαίνουν το ίδιο καλά και οι ταξιδιωτικές εισπράξεις καθώς το 2010 ανήλθαν σε 9,14 δισ. ευρώ έναντι 10,41 δισ. ευρώ το 2009. Επίσης σε πολλές περιπτώσεις το όφελος από την αύξηση του τουρισμού δεν διαχέεται στις τοπικές κοινωνίες αλλά παραμένει σε ορισμένες μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες μέσω των αποκλειστικών προγραμμάτων διακοπών.
ΑΝΕΡΓΙΑ
2009: 9,5% (471.000 άνεργοι)
2010: 12,5% (628.000 άνεργοι)
Α΄ εξάμηνο 2011: 16,1% (800.000 άνεργοι)
Επιστροφή στη δεκαετία του ’60
Η οικονομική πολιτική της κυβέρνησης όξυνε το πρόβλημα της ανεργίας το οποίο ταλαιπωρεί εκατοντάδες χιλιάδες οικογένειες. Χαρακτηριστική είναι και η εκτίμηση του ΙΝΕ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ περί εκτίναξης της πραγματικής ανεργίας στο 26% το 2012, δηλαδή σε ποσοστά που έχουμε να δούμε από τις αρχές της δεκαετίας του 1960. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι ο αριθμός των ανέργων από 514.000 άτομα το τελευταίο τρίμηνο του 2009 εκτινάχθηκε στα 810.000 άτομα το δεύτερο τρίμηνο του 2011. Δηλαδή, μέσα σε 1,5 χρόνο αυξήθηκε ο αριθμός των ανέργων κατά 300.000 άτομα περίπου.
ΔΑΝΕΙΑ-ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ
1. Καταθέσεις
Δεκέμβριος 2009: 246,7 δισ. ευρώ
Ιούλιος 2011: 209, 6 δισ. ευρώ
2. Χορηγήσεις στον ιδιωτικό τομέα
2009: 4,2%
2010: 0%
2011: -1,2% (Ιούλιος)
Χάθηκαν 37 δισ. σε 17 μήνες
Από τον Δεκέμβριο του 2009 και μετά παρατηρείται μια άνευ προηγουμένου μείωση των καταθέσεων, με τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις να έχουν αποσύρει σε διάστημα 17 μηνών περί τα 37 δισ. ευρώ. Αν και ένα μέρος των παραπάνω κεφαλαίων κατευθύνθηκε στο εξωτερικό ή σε άλλες τοποθετήσεις υπό το κράτος του πανικού για την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και των φημών για επιστροφή στη δραχμή, σημαντικό μέρος των καταθέσεων «φαγώθηκε» για την κάλυψη καθημερινών δαπανών. Η κατάσταση αυτή δημιουργεί σημαντικά προβλήματα ρευστότητας στο εγχώριο τραπεζικό σύστημα, ενώ οι εκτιμήσεις για το 2012 δεν είναι καθόλου αισιόδοξες.
Την ίδια στιγμή το πιστωτικό πάρτι των προηγούμενων ετών έλαβε τέλος, εξέλιξη όμως που επιτείνει τα φαινόμενα ύφεσης. Οι χορηγήσεις παρουσιάζουν πλέον αρνητική μεταβολή, ενώ τα δάνεια που δεν αποπληρώνονται αναμένεται να φτάσουν στο 15% μέχρι τα τέλη του έτους.
Μάκης Ντόβολος στον “Τύπο της Κυριακής”