Η γερμανική φυλλάδα Frankfurter Allgemeine Zeitung αποφάσισε στο χθεσινό της πρωτοσέλιδο να μας γυρίζει 200 χρόνια πίσω, όταν είμαστε υπό τουρκική κατοχή.
Με ένα ειρωνικό σκίτσο μας πληροφορεί ότι η χρεοκοπία αποφεύχθηκε και η Ελλάδα σώθηκε από τους Τούρκους.
Περιγράφοντας την εικόνα βλέπουμε ότι στο κέντρο του σκίτσου βρίσκεται ο Παρθενώνας, πάνω στον οποίο ανεμίζει η τουρκική σημαία. Ένα κιόσκι δίπλα στο ιερό μνημείο προσφέρει κεμπάπ.
Οι γελοιογράφοι Greser & Lenz αξιοποίησαν προφανώς μια παλαιότερη προτροπή του δεξιού ταμπλόιντ «Bild-Zeitung» προς τους «χρεοκοπημένους Έλληνες» να πουλήσουν την Ακρόπολη για να εξοφλήσουν τα χρέη τους. Με την πραγματοποίηση της πώλησης στους Τουρκους η γελοιογραφία δίνει την αίσθηση ότι κερδισμένοι βγήκαν και οι Γερμανοί, καθώς δείχνει τον Γερμανό τουρίστα να λέει στη γυναίκα του:
«Χαίρομαι, Γερτρούδη, που οι Τούρκοι έσωσαν την Ελλάδα και έτσι μπορέσαμε να κρατήσουμε τα λεφτά μας».
Ο χαβαλές έχει και τα όρια του. Στο τέλος όμως ξυρίζουν τον γαμπρό καθώς η Γερμανία θα αναγκαστεί να στηρίξει την Ελλάδα, φυσικά με αντίτιμα, ενόψει των εξελίξεων στην Ευρωζώνη.
Μια ενδεχόμενη πτώχευση της Ελλάδας μπορεί να δημιουργήσει ντόμινο εξελίξεων στην οικονομία κρατών μελών της Ευρωζώνης που δεν πληρούν τις προυπόθέσεις του προγράμματος Σταθερότητας και Ανάπτυξης (Πορτογαλία, Ισπανία, Ιταλία).
Αυτή την στιγμή η Γερμανία λαϊκίζει λόγω της προεκλογικής αναμέτρησης της 9ης Μαΐου. Άλλώστε έιναι γνωστό πως η Γερμανία είναι η χώρα με τους περισσότερους Τούρκους μετανάστες και οι ψήφοι τους μετράνε πολύ.
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ιδρύθηκε το 1944κατά τη διάρκεια της συνόδου Bretton Woods ώστε να επιβλέπει το διεθνές σύστημα σταθερών συναλλαγματικών αξιών που είχε θεσπιστεί μετά το 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο. Το πρώτο δάνειο το καρπώθηκε η Γαλλία. Μετά την κατάργηση του συστήματος Bretton Woods το 1971, το ΔΝΤ έγινε ένας πυροσβέστης που δάνειζε χώρες οι οποίες είχαν οικονομικά προβλήματα.
Έχει σήμερα 186 μέλη-χώρες, το δικαίωμα ψήφου των οποίων καθορίζεται από το μερίδιο τους στα κεφάλαια του "οργανισμού". Οι αποφάσεις του ΔΝΤ οφείλουν να λαμβάνονται με πλειοψηφία 85%, ενώ τα μέλη με τα μεγαλύτερα "μερίδια ψήφου" είναι οι ΗΠΑ (ο πιο ισχυρός παίκτης) με ποσοστό 16,77%, η Ιαπωνία με 6,02%, η Γερμανία με 5,88%, η Γαλλία με 4,86%, η Μ. Βρετανία με ποσοστό 4,86% και η Κίνα με ποσοστό 3,66%.
Η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα της Ε.Ε. μετά την Ιταλία και τη Μεγάλη Βρετανία στη δεκαετία του 1970 που καλεί το ΔΝΤ σε διάσωση. Η περίπτωση του δανεισμού της από το ΔΝΤ αποτελεί ιδιάζουσα μορφή καθώς η Ελλάδα είναι μέρος της Ευρωζώνης και δεν μπορεί να ανατιμήσει ούτε να υποτιμήσει το νόμισμά της.
Αν και τον πρώτο λόγο στο πακέτο του μηχανισμού στήριξης τον έχουν οι χώρες της Ευρωζώνης, οι οποίες παρέχουν τα δύο τρίτα του συνολικού ποσού, η προσφυγή της χώρας στο ΔΝΤ του δίνει τη δυνατότητα να παρεμβαίνει στον έλεγχο των οικονομικών κρατών μελών της Ε.Ε.
Η επιμονή της Ευρωζώνης να ηγηθεί του μηχανισμού δεν σημαίνει ότι το ΔΝΤ θα αλλάξει τον τρόπο που δουλεύει. Θα συνεχίσει να δίνει χρήματα σύμφωνα με τους κανονισμούς και όπως κρίνει καλύτερα. Τόσο στην περίπτωση του Μεξικού το 1995 όσο και των ανατολικοευρωπαϊκών χωρών το 2008 και 2009, έχει αποδείξει ότι ακολουθούσε πάντοτε τους δικούς του κανόνες.
Για να είναι επιτυχημένος ο μηχανισμός διάσωσης της Ελλάδας, θα πρέπει η χώρα να μην χρεοκοπήσει και να μειώσει κατά δέκα μονάδες το έλλειμμά της μέσα σε δύο χρόνια πράγμα εξαιρετικά δύσκολο.
Σε περίπτωση που ο μηχανισμός δεν αποδειχτεί επαρκής για να επαναφέρει την εμπιστοσύνη στη χώρα στα μάτια των αγορών και να γυρίσει τις υπάρχουσες δυναμικές σε σχέση με το χρέος, η κατάσταση θα αρχίσει να μοιάζει με μια από τις χειρότερες εμπειρίες του ΔΝΤ: την Αργεντινή.
Οι οικονομολόγοι φοβούνται ότι αν τα πράγματα πάρουν άσχημη τροπή, θα είναι πολύ δύσκολο τόσο για την Ευρωζώνη όσο και το ΔΝΤ να παραδεχτούν ότι η Ελλάδα πτώχευσε και να δεχτούν αναδιάρθρωση του χρέους-ή να δείξουν την πόρτα εξόδου στη χώρα από την Ευρωζώνη, πράγμα ακόμα χειρότερο.
Είναι δυνατόv η Ευρώπη να αφήσει την Ελλάδα να χρεοκοπήσει;
Τα δεδομένα μέχρι στιγμής δείχνουν ότι σε μια ενδεχόμενη πτώχευση οι γερμανικές και οι γαλλικές τράπεζες είναι εκτεθειμένες κατά πολύ στο ελληνικό χρέος (39,2%).
Η Ευρωπαϊκή Ένωση άλλωστε βοήθησε χώρες όπως η Λετονία, η Ρουμανία και η Ουγγαρία. Σε αντίθεση με αυτές τις χώρες όμωςη Ελλάδα ανήκει στην ευρωζώνη και η περίπτωση χρεοκοπίας της θα μεταδώσει την κρίση και σε άλλες χώρες (Πορτογαλία, Ισπανία, Ιταλία).
Θέση μας είναι ότι η κυβέρνηση πρέπει στις διαπραγματεύσεις της να επιδιώξει ο δανεισμός να γίνει με Ευρωπαϊκά δεδομένα και τα δάνεια του ΔΝΤ να είναι περιορισμένα και η έσχατη λύση. Άλλωστε οι παρεμβάσεις του ΔΝΤ μας διδάσκουν ότι υπερασπίζεται τα συμφέροντα των επενδυτών και όχι της καταχρεωμένης χώρας.
Αποτελεί τακτικό «πελάτη» του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, καθώς έχει λάβει κατ’ επανάληψη δάνεια. Μερικά παραδείγματα αποτελούν τα 4 δισ. δολάρια του 1999, τα 7,5 δισ. δολάρια του 2000 και το 3ετές πρόγραμμα των 10 δισ. δολαρίων που συμφωνήθηκε το 2004. Το ΔΝΤ θεωρεί ότι η εμπλοκή του στην οικονομία της Τουρκίας έχει στεφθεί από επιτυχία, όμως, εξαιτίας των αυστηρών όρων που θέτει, αποτελεί «κόκκινο πανί» για τους Τούρκους, με αποτέλεσμα οι διαδηλώσεις διαμαρτυρίας κατά του οργανισμού να αποτελούν συχνό φαινόμενο. Έτσι, ο Erdogan απέφευγε με κάθε τρόπο κατά τη διάρκεια της τελευταίας οικονομικής κρίσης να προσφύγει στο ΔΝΤ, γνωρίζοντας ότι οι απαιτήσεις του οργανισμού για μειώσεις κρατικών δαπανών και αναδιάρθρωση του προϋπολογισμού θα στοίχιζαν πολιτικά και μάλιστα σε μία εποχή που η χώρα διένυε προεκλογική περίοδο.
ΛΕΤΟΝΙΑ (2008: πτώση 18% σε ένα χρόνο και αδιέξοδο):
ΔΝΤ και ΕΕ αποφάσισαν να στηρίξουν από κοινού τη χώρα κατά την κρίση του 2008, με ένα δάνειο 1,7 δισ. δολαρίων. Ενώ οι κινήσεις περικοπής δαπανών ικανοποίησαν τους Ευρωπαίους, το ΔΝΤ θεώρησε ότι η Λετονία δεν επιδεικνύει επαρκή πολιτική βούληση, με αποτέλεσμα να επιβάλει αυστηρότερους όρους. Το ρήγμα ανάμεσα σε ΔΝΤ και ΕΕ προκάλεσε καθυστερήσεις στην εκταμίευση των δόσεων.
Η παρέμβαση του ΔΝΤ στη χώρα συνδέεται με μια πτώση της οικονομικής δραστηριότητας κατά 18% σε ένα χρόνο. Η ανεργία αυξήθηκε από 6,2% το 2007 σε 22% τον Δεκέμβρη του 2009. Τα αποτελέσματα αυτά προήλθαν από τον στόχο μείωσης του ελλείμματος του κρατικού προϋπολογισμού από 8% σε 3% μέχρι το 2012 σε συνθήκες κρίσης.
Στα μέτρα που χρησιμοποιήθηκαν περιλαμβάνονταν μειώσεις μισθών κατά 20% και συντάξεων κατά 10%. Απολύθηκαν 6.000 δημόσιοι υπάλληλοι. Επίσης, η συμφωνία περιελάμβανε κλείσιμο σχολείων, απολύσεις δασκάλων και κλείσιμο νοσοκομείων ώστε να μειωθούν οι δαπάνες.
ΙΣΛΑΝΔΙΑ (2008: ΕΚΒΙΑΣΜΟΣ):
Ήταν η πρώτη βιομηχανική χώρα που χρειάστηκε τη διάσωση του ΔΝΤ από τη συμφωνία της Βρετανίας το 1976. Υπό την απειλή χρεοκοπίας, η Ισλανδία πήρε δάνειο 2,4 δισ. δολαρίων αφού ανέβασε τα επιτόκια στο 18%, σε μία προσπάθεια να στηρίξει το νόμισμά της, την κορόνα. Ο οργανισμός, όμως, καθυστέρησε την εκταμίευση των δόσεων σε μια εκβιαστική κίνηση που στόχευε να πιέσει τη χώρα να αποζημιώσει τη Βρετανία και την Ολλανδία για τα χρήματα που έχασαν οι πολίτες τους στις ισλανδικές τράπεζες.
Παράλληλα, επέβαλλε όρους, όπως μείωση κατά 10% των δαπανών όλων των υπουργείων και αύξηση των επιτοκίων.
ΟΥΓΓΑΡΙΑ (2008: ΚΡΙΣΗ):
Το ΔΝΤ από κοινού με την Ε.Ε. προσέφεραν συνδυασμένο πακέτο σωτηρίας, ύψους 25 δισ. δολαρίων, ενώ η πτώση της τιμής του φιορινιού καθιστούσε αδύνατη την αποπληρωμή χρεών. Σε αντάλλαγμα η Βουδαπέστη υποσχέθηκε να μειώσει τις δαπάνες της στο δημόσιο τομέα και να θέσει υπό έλεγχο το έλλειμμά της.
Εν μέσω προβλημάτων ρευστότητας λόγω της κρίσης του 2008 τελικά πήρε δάνειο 16,5 δισ. δολαρίων. Όμως, οι απαιτήσεις του ΔΝΤ για περικοπές δαπανών, πωλήσεις τραπεζών και ενίσχυση του χρηματοοικονομικού συστήματος ενέτειναν την πολιτική κρίση της χώρας. Βλέποντας ότι οι όροι του δεν ακολουθούνται, το ΔΝΤ πάγωσε τη συνεργασία του.
ΛΕΥΚΟΡΩΣΙΑ (2008: ΥΠΟΤΙΜΗΣΗ):
Για το ασυνήθιστα μεγάλο (για τα δεδομένα της χώρας) δάνειο των 2,5 δισ. δολαρίων, συμφώνησε να προχωρήσει στην υποτίμηση του νομίσματος κατά 20% και να παγώσει τους μισθούς.
ΠΑΚΙΣΤΑΝ (Νοέμβριος 2008: ΑΔΙΕΞΟΔΟ):
Η κρίση, σε συνδυασμό με την πολιτική αστάθεια και την αυξημένη απειλή της τρομοκρατίας, έφερε τα οικονομικά του Πακιστάν σε επικίνδυνη κατάσταση. Το ΔΝΤ συμφώνησε να χορηγήσει δάνειο 7,6 δισ. δολαρίων. Για να το εξασφαλίσει, το Ισλαμαμπάντ υποσχέθηκε να θέσει υπό έλεγχο το έλλειμμά του και τον πληθωρισμό. Ως αντάλλαγμα αναγκάστηκε να αναστείλει τις επιδοτήσεις σε ενέργεια, πετρέλαιο και λιπάσματα, να μειώσει τις κρατικές δαπάνες, να αυξήσει τους φόρους και τα επιτόκια.
ΣΕΡΒΙΑ (2009: ΑΝΕΡΓΙΑ):
Χρειάστηκε δάνειο 3 δισ. ευρώ για να ξεπεράσει την κρίση του 2008. Για να το εξασφαλίσει συμφώνησε σε σκληρούς όρους, όπως η απώλεια του 1/5 των 70.000 θέσεων εργασίας του δημοσίου τομέα και το πάγωμα των μισθών.
ΡΟΥΜΑΝΙΑ (2009: ΚΡΙΣΗ):
Οι όροι λιτότητας που επέβαλε το ΔΝΤ για τοδάνειο των 20 δισ. ευρώ, το 2009, έριξαν την κυβέρνηση της Ρουμανίας, προκαλώντας την αναστολή της εκταμίευσης των δόσεων. Η ροή της χρηματοδότησης φαίνεται να αποκαθίσταται, καθώς η νέα κυβέρνηση ενέκρινε μέτρα όπως η σύνδεση των συντάξεων με τον πληθωρισμό, έναντι του μέσου όρου των μισθών.
ΣΡΙ ΛΑΝΚΑ (2009: ΑΝΕΡΓΙΑ):
Το ΔΝΤ συμφώνησε να δώσει δάνειο 2,5 δισ. δολαρίων για να αντιμετωπίσει την τελευταία οικονομική κρίση και να ανοικοδομήσει τη χώρα μετά τη λήξη του εμφυλίου πολέμου.
Παρά τις ωραιοποιήσεις και τις προσπάθειες που εσχάτως καταβάλλονται στην Ελλάδα ώστε να παρουσιαστεί ως σωτήρας της Ελληνικής οικονομίας, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο υπηρετεί κατά κανόνα τα αμερικανικά συμφέροντα.
Η εμπλοκή του στις χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου συνοδεύτηκε στις περισσότερες περιπτώσεις από δραματική αύξηση της φτώχειας και των ασθενειών.
Οι παρεμβάσεις του χαρακτηρίζονται κοινωνικά άδικες για τους μισθωτούς και συνταξιούχους και η συνδρομή του σε πολλές περιπτώσεις προκάλεσε κοινωνική αναταραχή.
ΒΡΕΤΑΝΙΑ (1976):
Η κατάρρευση της στερλίνας έναντι του δολαρίου το 1976 έριξε τη Βρετανία σε μία οικονομική και πολιτική κίνηση. Η κυβέρνηση των Εργατικών προχώρησε στην ταπεινωτική κίνηση της προσφυγής στο ΔΝΤ (που μέχρι τότε βοηθούσε οικονομικά μόνο χώρες του τρίτου κόσμου) και ζήτησε δάνειο 2,3 δισ. στερλινών.Το τίμημα ήταν βαρύ, καθώς το ΔΝΤ απαίτησε από το Λονδίνο επώδυνες περικοπές κρατικών δαπανών.
ΡΩΣΙΑ:
Έλαβε δάνεια τουλάχιστον 20 δισ. δολαρίων από το 1992 έως το 1996 και άλλα 41,5 δισ. δολάρια το 2008, όμως, δεν προχώρησε ποτέ στις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις. Λανθασμένες οικονομικές πολιτικές και κακοδιαχείριση (αφού αρκετά δισ. από τα δάνεια εκλάπησαν), οδήγησαν στη χρεοκοπία.
Το καλοκαίρι του 2008 εξασφάλιζε δάνειο ύψους 22,5 δισ. δολ. από το Ταμείο για να πληρωθούν οι ξένοι δανειστές, τη στιγμή που οι απλήρωτοι μισθοί και συντάξεις έφταναν τα 12,5 δισ.
ΟΥΚΡΑΝΙΑ(1994):
Όταν εξελέγη πρωθυπουργός, ο Γιουστσένκο ξεκίνησε μια διαδικασία πτώχευσης, με τη συνδρομή του ΔΝΤ, κατά την οποία πολλές ουκρανικές βιομηχανίες έβαλαν λουκέτο.
ΒΡΑΖΙΛΙΑ(1998,2002:ΑΝΕΡΓΙΑ):
Έλαβε 41,5 δισ. δολάρια το 1998 και άλλα 30 δισ. δολάρια το 2002.
Τα 20 από τα 42,6 δισ. $ που δανείστηκε το 1999 κατευθύνθηκαν στις τσέπες των χαϊδεμένων παιδιών της Γουόλ Στριτ και πίσω στη Νέα Υόρκη.
Το ΔΝΤ ζήτησε από τη Βραζιλία να εμφανίσει πλεονασματικό προϋπολογισμό, κάτι που σήμαινε χρόνια περικοπή δαπανών και κατάργηση μεγάλου αριθμού θέσεων εργασίας στο Δημόσιο Τομέα.
Ο βραζιλιάνικος λαός υποχρεώθηκε απ’ τους όρους του ΔΝΤ σε εξωφρενική λιτότητα που έφερε τη χώρα σε κατάσταση εσωτερικού ακήρυκτου πολέμου.
ΜΕΞΙΚΟ (1995: ΦΤΩΧΕΙΑ 50%):
Το Μεξικό ήταν η πρώτη χώρα που υπέγραψε τη Γραμμή Ευέλικτης Πίστωσης με το ΔΝΤ. Το δάνειο που δόθηκε ήταν 30 δισ. δολάρια.
Το αποτέλεσμα των μεταρρυθμίσεων που επέβαλεήταν ο αριθμός των Μεξικανών που ζούσαν κάτω από το όριο της φτώχειας να ξεπεράσει το 50% και ο κατώτατος μισθός να μειωθεί κατά 20%.
ΑΣΙΑΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ(1997-1998:ΧΡΕΟΚΟΠΙΑ)
ΙΝΔΟΝΗΣΙΑ:
Με τα 23 δισ. $ που πήρε από το ΔΝΤ, έσωσε μόνο εκείνους που προοριζόταν να σώσει, δηλαδή αυτούς που προκάλεσαν την κρίση.
Η φτώχεια εξαπλώθηκε και η λαϊκή αντίδραση εκδηλώθηκε τελικά με ξεσηκωμό που έδιωξε τον δικτάτορα Σουχάρτο μετά από 30 χρόνια στην εξουσία.
ΚΟΡΕΑ:
Το ΔΝΤ έδωσε δάνεια 55 δισ. δολαρίων. Η εμπλοκή του συνοδεύτηκε με σημαντική υποτίμηση του νομίσματος, κύμα χρεοκοπιών, δραματική απώλεια θέσεων εργασίας και αύξηση των τιμών στα είδη καθημερινής ανάγκης, πυροδοτώντας κοινωνική αναταραχή και βίαιες εκδηλώσεις.
Σημείωση:H Μαλαισία, η οποία δεν αποδέχτηκε τη βοήθεια του ΔΝΤ αλλά προτίμησε κάποιες ανορθόδοξες για το ΔΝΤ οικονομικές πολιτικές, ήταν η πρώτη χώρα που ξεπέρασε την κρίση.
ΑΡΓΕΝΤΙΝΗ(1999-2001:ΧΡΕΟΚΟΠΙΑ):
Στα τέλη του 2000 και υπό την απειλή χρεοκοπίας, εξασφαλίζει δάνειο 40 δισ. δολαρίων από το ΔΝΤ. Η διαχείριση της κρίσης εκ μέρους του οργανισμού θεωρείται αποτυχημένη, κυρίως γιατί επέβαλε τους ίδιους όρους λιτότητας που είχαν χρησιμοποιηθεί και κατά την ασιατική κρίση του ’97.
Το 2001 η χώρα δεν αποφεύγει τη χρεοκοπία (μείωση 22% του ΑΕΠ μεταξύ 1998-2002)και το τραπεζικό της σύστημα καταρρέει. Οι Αργεντίνοι πανικόβλητοι έτρεξαν στις τράπεζες για να αποσύρουν τις καταθέσεις τους και να μετατρέψουν τα πέσος σε δολάρια αλλά βρήκαν κλειστές πόρτες.
Η ύφεση και η ανεργία κάλπαζαν, αλλά η κυβέρνηση επέμεινε στη μη υποτίμηση του νομίσματος ακολουθώντας τις επιταγές του ΔΝΤ.
Χρειάστηκαν εξεγέρσεις και ανατροπές για να έρθει η απεμπλοκή της ακολουθούμενης πολιτικής από τις συνταγές του ΔΝΤ και τελικά η ανάκαμψη, που θα ήταν όμως αδύνατη δίχως διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του εξωτερικού χρέους.
Θέμα ηθικής τάξεως ανακύπτει για τον αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών Δημήτρη Δρούτσα από τα όσα δημοσιεύει σήμερα η «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία».Το «πουλέν» του πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου στο υπουργείο Εξωτερικών, ο πολιτικός που διαβουλεύεται μυστικά με το «γεράκι» της Τουρκίας, τον ομόλογό του Αχμέτ Νταβούτογλου, εν πάση περιπτώσει ο άνθρωπος που διαχειρίζεται τις εξωτερικές σχέσεις της χώρας, εμφανίζεται από την «Κ.Ε.» να έχει ... «ανακριβές βιογραφικό» - για να το πούμε κομψά και διπλωματικά... Ας δούμε το σημείωμα της Βασιλικής Σιούτη:
«O αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Δ.Δρούτσας, εμφανίστηκε στην πολιτική ως καθηγητής Πανεπιστημίου της Αυστρίας, όπως έγραφε το βιογραφικό του στο ΠΑΣΟΚ. Αργότερα στο βιογραφικό του στο ΥΠΕΞ εμφανίστηκε ως «βοηθός καθηγητής».
Το Πανεπιστήμιό του, όμως, τον εμφανίζει ως απόφοιτο χωρίς καμία ιδιότητα καθηγητή.
Έχει υπάρξει senior assistant στο ερευνητικό κέντρο του Πανεπιστημίου της Βιέννης, αλλά αυτό δεν συνιστά καθηγητική βαθμίδα.
Δεν θα μπορούσε άλλωστε, καθώς δεν διαθέτει διδακτορικό.
Και εδώ γεννάται άλλο ερώτημα, καθώς ο ίδιος δήλωνε (στα βιογραφικά και τις συνεντεύξεις) ότι έχει διδακτορική διατριβή με θέμα «Την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση».
Στην ερώτηση της «Κ.Ε.» ο Δ.Δρούτσας, απάντησε ότι το θέμα του καθηγητικού τίτλου οφείλεται σε «λάθος στην μετάφραση» και ότι το διδακτορικό για την Κύπρο το έχει γράψει αλλά δεν το έχει καταθέσει στο Πανεπιστήμιο.
Εμείς θα προσθέταμε ότι όσοι βρίσκονται σε θέσεις ευθύνης οφείλουν να είναι πιο ακριβείς.
Θεωρούμε ότι αν τα πράγματά είναι έτσι όπως τα γράφει η "Κ.Ε." οι εξηγήσεις που έχει δώσει ο συμπαθέστατος, κατά τα άλλα, Δ.Δρούτσας, δεν είναι αρκετές...